26 Nisan Cumartesi Bağımsız Kitabevleri Günü!

Çünkü bağımsız kitabevleri istedikleri kitabı öne çıkarmakta özgürdürler, zincir ve bir kuruluşa bağlı kitabevleri ise vitrinlerine hangi kitapları koyacaklarına dair talimatlar alırlar hatta kimi zaman ön plandaki raflar belli kitaplara/yayınevlerine

kelimenin tam anlamıyla satılır.

Bağımsız kitabevleri risk almakta özgürdürler, yeri gelir isyan ve memnuniyetsizlik çağrısı yapan kitapları raflarına dizerler yeri gelir kitlelerce istenmeyen kişi ilan edilmiş yazarları raflarına dizerler ve bunun sonucunda herhangi bir kurum bağımsız kitabevini ne kapatabilir ne de satılana kadar bağımsız kitabevinin mülkiyetindeki bu “kitlelerce istenmeyen kitapları” raftan indirmeye cüret edebilir. Ancak arkasında büyük şirketlerin olduğu kitabevlerinde aynı nitelikteki kitapları rafa dizmek çalışan için işinin kaybı, şube için kapanma anlamına gelebilir.

Zincir kitabevlerinde hep aynı kitapların ön planda olması size onların kabul görmüş olduğu fikrinin dayatılması için sermayedarları tarafından istenir. Bağımsız kitabevlerinde ise bu durum kitapçınızın okuma zevkine ve ne ile anlam bulduğuna dayanır.

Bağımsız kitabevleri arkalarındaki insanların hikâyelerini anlatır; bağımsız kitabevlerinin ziyarete açılmış özel kütüphaneler olduğu benzetmesi güzel ve doğru bir benzetmedir çünkü bağımsız kitabevindeki kitapların her biri tek tek seçilmekte ve ne bir algoritmaya ne de bir satılabilir kriterine göre seçilmektedir, kitap seçimleri tamamen kitapçınızın zihnini yansıtmaktadır. Raf sınıflandırmaları bile alışılmadıktır, mesela Oku’da “ölüm, yoksulluk, yazarlık, anarşizm, mektup” gibi raf sınıflandırmaları bulunmaktadır çünkü bunlar Oku’nun arkasındaki bizim, bir aile olarak ilgi alanlarımızı yansıtmaktadır. Zincir kitabevleri ise kalıplaşmış ve “aynı”dır.

Bağımsız kitabevleri “niş”tir. Arkalarında bir kuruluş olmadığı, sadece insanlar olduğu için kendilerini belli konulara adarlar çünkü tüm kitapları gözden geçirmeleri mümkün değildir ve en iyi bildikleri, merak odaklarındaki kitaplarla ilgilenirler. Bu da size başka bir yerde bulamayacağınız enteresan kitaplarla karşılaşma fırsatı verir. Çiçek merakı olan birinin işlettiği bağımsız kitabevinde ise haliyle botanikle ilgili hiç duymadığınız kitaplarla karşılaşmanız olasıdır.

Bağımsız kitabevleri, zincir kitabevlerinin aksine tüm yeni çıkan kitaplar, çok satanlar, her kategoriden kitaplar bulunma zorunluluğu duymadığı için “serendipity”e daha elverişlidir. Serendipity yani belli bir şey ararken rastgele karşılaştığınız hiç ummadığınız başka bir şeyin asıl aradığınız şeyden daha çok ilginizi çekmesi, mutlu tesadüf.

Bağımsız kitabevleri topluluk odaklıdır, bu nedenle zincir kitabevlerinin yatırım yapmayı düşünmedikleri yerlerde adeta bir çiçek gibi açarlar. Zincir kitabevleri ise AVM’lerle ve insanların kalabalık olarak bulunacağı tahmin edilen yerlerle sınırlıdırlar. Çünkü bağımsız kitabevinin arkasındaki kişiler bir kitabevinin eksiğini hisseden ve bunun için harekete geçen gerçek kişilerdir.

Bağımsız kitabevleri kitapların ve okumanın savunucusudurlar. Çocukların belki de ilk kez kitapla ya da bu kadar çok kitapla karşılaştıkları yerlerdir ve onlara kitaplarla/okumayla bir gelecek inşası ihtimali sunarlar, zihinlerine hayaller koyarlar; bu sadece çocuklar için değil yetişkinler için de öyledir çünkü okuduklarımızla kendimizi inşa ederiz, neye dönüşmek istediğimizi okuduklarımızla seçeriz ve bağımsız kitabevleri bunun mümkün kılındığı yerlerdir.

Bağımsız kitabevleri kitaplardan tutkuyla bahsedebileceğiniz yerdir ve bazı kitapların bağımsız kitabevinizin arkasındaki kişilerde nasıl etkiler bıraktığını dinlemek, o kitapları sizin için de özel hale getirir; bunun tam tersi de geçerlidir ve kimi zaman da okuyucu kısa bir sohbetle bağımsız kitabevine hayat değiştirici bir kitap kazandırır, artık bağımsız kitapçısı da aynı tutkuyla aynı kitabı diğer okuyuculara sunacaktır.

Sadece sattıkları kitapla değil, mekânla ilişkileriyle de bağımsız kitabevleri zincir kitabevlerinden ayrılır. Bağımsız kitabevlerinin duvarlarında, tezgahında keşfedilmeyi bekleyen, arkasında bir sürü hikâye olan ve oraya sadece dekor olsun diye değil, bağımsız kitabevinin arkasındaki kişilerin ruhunu yansıttığı için konan birçok tefekkür nesnesi, efemera, fotoğraf, sanat eseri vardır ve bunların neler olduğunu öğrenmek için tek yapmanız gereken bağımsız kitabevinizle diyaloğa girmektir. Mekân da bağımsız kitabevlerinin kişiliğinin bir parçasıdır.

Anlayanlar için bağımsız kitabevleri bir dükkân, kitapların satıldığı yer ya da mağazadan ziyade bir komşudur.